Macar fiği, son yıllarda ülkemizde ekimi yaygınlaşan fiğ
türlerinden birisidir. Bitkinin önemli olmasını sağlayan en
önemli özellik; yerli fiğe nazaran soğuklara daha dayanıklı
olmasıdır. Bundan dolayı Doğu Anadolu şartlarında dahi kışlık
olarak yetiştirilebilmektedir. Kurağa dayanıklı olduğu için
kıraç şartlarda da yetiştirilebilir. Ayrıca ağır-killi
topraklara uyum sağlayabilmesi diğer önemli özelliğidir.
Macar fiği ot verimi ve besleme değeri yüksek bir bitkidir.
Sulanabilen alanlarda dekara 700-800 kg kuru ot üretmektedir.
Çiftlik hayvanları ince gövdeli ve bol yapraklı olan macar fiği
otunu severek yemektedirler. Tarlalarda ekim nöbeti sistemleri
içerisinde kullanıldığı zaman; toprak verimliliğini artırır,
suyu ekonomik kullanır ve tarlayı yormaz. Bu nedenle nadas
alanların da başarı ile kullanılabilir.
Hangi Topraklarda Yetişir?
Macar fiği, ağır-killi topraklar da dahil hemen hemen her çeşit
toprakta yetişebilir. Ancak derin, kalkerli ve verimli
topraklarda daha yüksek verim alınabilir. Kumlu topraklar iyice
gübrelenmedikçe fiğ tarımına uygun değildir.
Tohumları büyük olduğundan yonca kadar çok iyi hazırlanmış bir
tohum yatağına ihtiyaç yoktur. İlkbaharda ekim yapılacaksa
sonbaharda derin bir sürüm yapılmalı ve ilkbaharda da toprak
hafif bir şekilde kabartılmalıdır. Güzlük ekimlerde ise
buğdaydan sonra fiğ ekilecekse bitki anız ve sapları diskaro ile
parçalanarak toprağa gömülmeli ve tohum yatağı hazırlanmalıdır.
Macar fiği soğuğa dayanıklı olduğu için genellikle sonbaharda
güzlük olarak ekilir. Doğu Anadolu’da ekim zamanı 15 Ağustos-15
Eylül tarihleri arasıdır. Macar fiği yalnız ekildiği zaman
dekara 8-12 kg tohumluk kullanılmalıdır. Ekimler, mibzer ile
yaklaşık 20 cm sıra aralığında yapılmalıdır. Macar fiğinin en
büyük dezavantajı çok fazla dallanmasından dolayı ince
saplarının yatmasıdır. Yatmayı önlemek için tahıllarla (arpa,
buğday, yulaf veya çavdar) karıştırılarak ekilmesi faydalıdır.
Tahıllarla karışık yetiştirildiği zaman macar fiğine 5-6 kg
tahıl tohumu karıştırılmalı veya tahıl, macar fiği ekiminden
önce tarlaya serpilmelidir.
Ekimden sonra tohum yatağının özellikle kabarık topraklarda
merdane geçirilerek bastırılması faydalıdır.
Gübreleme
Gübre olarak, macar fiği ot üretimlerinde 20-25 kg/da amonyum sülfat (4-5 kg N/da), 7.5-15 kg/da TSP (3-6 kg P2/O5/da)
uygulanmalıdır. Azot ve fosforlu gübrenin ikisi birlikte 25
kg/da DAP gübresi uygulanarak da verilebilir. Toprak
analizlerine göre gübre miktarları azaltılabilir.
Macar fiği kurağa dayanıklı olmasına rağmen sulanabilen arazilerde daha fazla üretim yapar. Sulama imkanı varsa sonbahar ekimlerinde
yağmur yağmadığı taktirde çıkış sağlamak için sulama
yapılmalıdır. Yaz aylarında yağışlar yetersiz ise, mümkünse
yağmurlama sulama, değilse bitkileri yatırmayacak şekilde salma
sulama yapılmalıdır. Yağışlar kesildikten sonra 15’er gün
arayla; en az iki defa sulanmalıdır.
Ot Hasadı
Macar fiği ot için hasat edilecekse bitkilerin alt kısımlarındaki baklaların tam olarak dolduğu dönemde biçim yapılmalıdır. Eğer tahıllarla karışık yetiştirilmişse tahılın (arpa/buğday/yulafın) süt olum çağında biçilmelidir.
Tohum üretimi için yetiştirilen macar fiği daha seyrek ekilmelidir. Genel olarak 6-8 kg tohumluk ve 25-30 cm sıra aralığı tavsiye edilir. Ekim ve sulanması ot üretimlerindeki gibi yapılır. Ot üretiminden farklı olarak tohum üretimlerinde daha az azotlu gübre verilmelidir.
Dekara 7-10 kg amonyum sülfat, 10-15 kg TSP gübresi tavsiye
edilir.
Macar fiğinde olgunlaşan baklalar kolayca açıldığı için tohum
dökme oranı yüksektir. Bu nedenle tohum hasadında geç
kalınmamalıdır. Bitkilerdeki alt baklaların
kahverengi renk alıp açılmaya hazır olduğu devrede tohum için
hasat yapılmalıdır.